Η καταδίκη του πρώην διοικητή των ανταρτών του Κονγκό Bosco Ntaganda στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) επικυρώθηκε από το Τμήμα Εφέσεων του Δικαστηρίου, το οποίο επικύρωσε επίσης την ποινή φυλάκισης 30 ετών.
Σε ένα κρίση Η πλειοψηφία που δόθηκε στις 30 Μαρτίου 2021, οι εφέτες αποφάνθηκαν ότι το Δικαστικό Τμήμα VI δεν έκανε λάθος καταδικάζοντας τον κ. Ntaganda και για τα 18 εγκλήματα για τα οποία δικάστηκε. Το Τμήμα Εφετών αποτελούνταν από τους δικαστές Howard Morrison (προεδρεύων), δικαστή Chile Eboe-Osuji, δικαστή Piotr Hofmański, δικαστή Luz del Carmen Ibáñez Carranza και δικαστή Solomy Balungi Bossa.
Το Εφετείο απέρριψε επίσης το αίτημα του κ. Ntaganda για μείωση της ποινής φυλάκισής του σε μέγιστο όριο 23 ετών. Σύμφωνα με το Τμήμα, η ποινή φυλάκισης 30 ετών που επιβλήθηκε στον κ. Νταγκάντα, 47 ετών, δεν είναι υπερβολική ή δυσανάλογη με τα εγκλήματα για τα οποία καταδικάστηκε. Δεν βρήκε επίσης κανένα σφάλμα στην προσέγγιση του Πρωτοδικείου για την καταδίκη.
Η απόφαση της έφεσης ολοκληρώνει μια μακρά νομική διαδικασία για έναν ηθοποιό που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταστροφική βία που μαστίζει την ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για δεκαετίες. Αν και το ΔΠΔ εξέδωσε το πρώτο του ένταλμα σύλληψης για τον κ. Ntaganda το 2006, αυτός διέφευγε τη δικαιοσύνη για χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων έζησε σε κοινή θέα στο ανατολικό Κονγκό και φέρεται να συνέχισε να διαπράττει εγκλήματα. Τον Μάρτιο του 2013, ο κ. Ntaganda παραδόθηκε οικειοθελώς κατά την είσοδό του στην Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Ρουάντα και ζήτησε να μεταφερθεί στη Χάγη. Η δίκη του ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2015.
Τον Ιούλιο του 2019, το Δικαστικό Τμήμα VI καταδικασμένος Ο κ. Ntaganda για όλες τις κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου εναντίον του, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας, του βιασμού, της σεξουαλικής δουλείας, της στρατολόγησης και χρήσης παιδιών στρατιωτών, της αναγκαστικής εκτόπισης, της καταστροφής περιουσίας, της λεηλασίας και της επίθεσης σε πολίτες και προστατευμένη περιουσία. Διέπραξε αυτά τα εγκλήματα το 2002 και το 2003 ενώ υπηρετούσε ως Αναπληρωτής Αρχηγός του Επιτελείου στις Πατριωτικές Δυνάμεις για την Απελευθέρωση του Κονγκό (FPLC).
Ο Τόμας Λουμπάνγκα, ο αρχηγός της πολιτοφυλακής και ηγέτης της πολιτικής της πτέρυγας, γνωστής ως Ένωση Πατριωτών του Κονγκό (UPC), καταδικάστηκε από το ΔΠΔ τον Μάρτιο του 2012 για στρατολόγηση και χρήση παιδιών στρατιωτών. Αυτός έχει καθαρίζω Η ποινή του σε 14 χρόνια φυλάκιση πριν από ένα χρόνο.
Στην απόφασή του, το Τμήμα Εφετών διαπίστωσε ότι ο κ. Ntaganda δεν απέδειξε ότι αυτά τα δικαιώματα δίκαιης δίκης είχαν παραβιαστεί. Καταδικάζοντας τον κ. Ntaganda, το Εφετείο έκρινε επίσης ότι το Δικαστικό Τμήμα δεν υπερέβη τα γεγονότα και τις περιστάσεις που περιγράφονται στις κατηγορίες. Το Τμήμα απέρριψε όλα τα επιχειρήματα του κ. Ntaganda ότι το Πρωτοδικείο είχε ευνοήσει την ταχύτητα της δίκης σε βάρος του δικαιώματός του να επωφεληθεί από μια δίκαιη δίκη.
Στην έφεσή τους, οι δικηγόροι υπεράσπισης υποστήριξαν ότι πολυάριθμες διαδικαστικές παρατυπίες υπονόμευσαν το δικαίωμα του κ. Ntaganda για δίκαιη δίκη, επικαλούμενοι την «υπερβολική» χρήση αποδεικτικών στοιχείων από το Δικαστήριο, μέρος της κατηγορίας καθώς και το εικαζόμενο λάθος στην άρνηση αναστολής της διαδικασίας πριν αποφανθεί σχετικά με το αίτημα υπεράσπισης για απόλυση.
Ωστόσο, η εισαγγελία απάντησε ότι οι δικαστές δεν παραβίασαν κανένα από τα δικαιώματα του κ. Ntaganda για δίκαιη δίκη ούτε έκαναν σφάλματα κατά την αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων. Η εισαγγελία ανέφερε ότι οι καταδίκες του κ. Ntaganda βασίστηκαν σε δεόντως αιτιολογημένες διαπιστώσεις των γεγονότων και σε ένα σωστά εφαρμοσμένο πρότυπο αξιολόγησης αποδεικτικών στοιχείων.
Οι δικαστές του Τμήματος Εφετών απέρριψαν επίσης τα επιχειρήματα ότι οι δικαστές έκαναν λάθος όταν διαπίστωσαν ότι το UPC/FPLC είχε οργανωτική πολιτική για να επιτεθεί εναντίον αμάχων. Το Εφετείο έκρινε ότι το πόρισμα του Δικαστηρίου σχετικά με την ύπαρξη πολιτικής οργάνωσης ήταν εύλογο, δεδομένου ότι τα στοιχεία έδειξαν ότι, κατά τη διάπραξη των εγκλημάτων, ο κ. Ntaganda είχε ενεργήσει σύμφωνα με την πολιτική UPC/FPLC για να επιτεθεί και να εκδιώξει τους εθνικούς Lendu αμάχους καθώς και εκείνους που θεωρείται ότι δεν είναι από το Ιτούρι.
Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι οι δικαστές της δίκης δεν είχαν επικαλεστεί κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι το UPC είχε κοινό σχέδιο επίθεσης κατά αμάχων και ότι τέτοια στοιχεία ήταν προϋπόθεση για τον προσδιορισμό της διάπραξης εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Οι δικηγόροι υπεράσπισης είχαν επίσης υποστηρίξει ότι οι δικαστές έκριναν εσφαλμένα τον κ. Ntaganda υπεύθυνο ως έμμεσο συν-δράστη, υποστηρίζοντας ότι το UPC/FPLC δεν είχε κοινό σχέδιο για την καταστροφή της κοινότητας, ethnic Lendu.
Ο εισαγγελέας άσκησε επίσης έφεση κατά της απόφασης της καταδίκης, υποστηρίζοντας ότι οι δικαστές έπρεπε να ερμηνεύσουν διαφορετικά τη νομική έννοια της λέξης «επίθεση» σε σχέση με εκκλησία και νοσοκομείο, ώστε να αποδίδουν ιδιαίτερο σεβασμό στα πολιτιστικά και ιατρικά κτίρια. Αν και ορισμένοι δικαστές διαφώνησαν με ορισμένους λόγους έφεσης, το Τμήμα απέρριψε κατά πλειοψηφία όλους τους λόγους έφεσης, τόσο εκείνους της υπεράσπισης όσο και εκείνους της κατηγορίας.
Το πέναλτι
Στις 7 Νοεμβρίου 2019, ο κ. Νταγκάντα καταδικάστηκε σε συνολική φυλάκιση 30 ετών. Στην έφεσή του, υποστήριξε ότι οι πρωτόδικοι δικαστές δεν κατάφεραν να αξιολογήσουν με ακρίβεια το επίπεδο εμπλοκής του στη διάπραξη των εγκλημάτων και του επέβαλαν δυσανάλογη ποινή. Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι οι δικαστές υπέπεσαν σε λάθος παραλείποντας να διακρίνουν τον βαθμό συμμετοχής του κ. Ntaganda σε εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια δύο διαφορετικών επιχειρήσεων για τις οποίες καταδικάστηκε.
Στην απόφασή τους, οι δικαστές ανέφεραν ότι η ενοχή του κ. Ntaganda για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τις δύο επιχειρήσεις ήταν υψηλή, ανεξάρτητα από το αν βρισκόταν σωματικά κοντά στα μέρη όπου είχαν διαπραχθεί τα εγκλήματα.
Ο κ. Ntaganda έλαβε τις βαρύτερες ποινές για τα εγκλήματα του φόνου και της απόπειρας φόνου (30 χρόνια) και της δίωξης (30 χρόνια). Οι ποινές που επιβλήθηκαν για άλλα εγκλήματα ήταν βιασμός αμάχων (28 ετών) και στράτευση, στράτευση και χρήση παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις (18 χρόνια). Για τον βιασμό κοριτσιών στρατιωτών της UPC, του δόθηκε 17 χρόνια.
Στην εφετειακή απόφαση, οι δικαστές επικύρωσαν τις επιμέρους ποινές καθώς και τη συνολική ποινή που επέβαλε το Πρωτοδικείο. Απέρριψαν το επιχείρημα του κ. Ntaganda ότι δεν φέρει καμία ευθύνη ή περιόριζε την ευθύνη για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι μαχητές του FPLC, καθώς δεν γνώριζε γι‘ αυτά ή ήταν πολύ μακριά από αυτούς σωματικά.
Οι δικαστές εφετών έχουν αποφανθεί ότι η εξακρίβωση της θέσης του κατηγορουμένου τη στιγμή που διαπράχθηκαν τα εγκλήματα μπορεί να έχει σημασία για τον προσδιορισμό του επιπέδου ελέγχου αυτού του ατόμου στα εν λόγω εγκλήματα. Πρόσθεσαν, ωστόσο, ότι αυτό δεν σημαίνει ότι για να λογοδοτήσει ένας κατηγορούμενος πρέπει να είναι σωματικά παρών όταν διαπράττονται τα εγκλήματα.
Η υπεράσπιση υποστήριξε επίσης ότι το Δικαστικό Τμήμα θα έπρεπε να είχε λάβει υπόψη ελαφρυντικές περιστάσεις, όπως τα δεινά του κ. Ntaganda κατά τη γενοκτονία της Ρουάντα. Οι δικαστές του Τμήματος Εφετών αμφισβήτησαν ότι το Πρωτοδικείο υπέπεσε σε σφάλμα κατά την εκτίμηση αυτών των παραγόντων.
Σεξουαλικά εγκλήματα
Η δίκη του κ. Ntaganda ήταν η πρώτη υπόθεση του ΔΠΔ στην οποία ένας διοικητής κατηγορήθηκε για βιασμό και σεξουαλική βία που διαπράχθηκε εναντίον παιδιών στρατιωτών υπό τις διαταγές του. Στην έφεσή της, η υπεράσπιση επέκρινε τους δικαστές ότι δεν κατάφεραν να αξιολογήσουν πραγματικά το «χαμηλό επίπεδο συμμετοχής» του κ. Ntaganda στα πέντε εγκλήματα σεξουαλικής βίας για τα οποία καταδικάστηκε. Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι η καταδικαστική απόφαση δεν περιέχει ευρήματα σχετικά με το εάν ο κ. Ntaganda είχε προηγούμενη, σύγχρονη ή μεταγενέστερη γνώση των βιασμών και της σεξουαλικής σκλαβιάς πολιτών ή παιδιών στρατιωτών ή εάν πράγματι συνέβαλε στους βιασμούς.
Η υπεράσπιση έκρινε ότι, παρόλο που το Δικαστικό Τμήμα διαπίστωσε ότι τρία παιδιά στρατιώτες είχαν υποστεί βιασμό και σεξουαλική δουλεία, κανένα από αυτά τα θύματα δεν ήταν κοντά στον κ. Ntaganda κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών «ή στην πράξη σε όλες τις άλλες στιγμές».
Στην απόφαση έφεσης, οι δικαστές απέρριψαν τον ισχυρισμό του κ. Ntaganda ότι δεν υπήρχαν παιδιά στρατιώτες στη συνοδεία του και υποστήριξαν ότι η πολιτοφυλακή του είχε στρατολογήσει, στρατολογήσει και χρησιμοποιήσει παιδιά κάτω των 15 ετών σε εχθροπραξίες.
Επιπλέον, το Τμήμα Εφετών διαπίστωσε ότι ο κ. Ntaganda συμμετείχε προσωπικά στους βιασμούς, ότι οι βιασμοί ήταν δημόσια και ότι ο κ. Ntaganda είχε γνώση της σεξουαλικής βίας που ασκήθηκε σε άτομα κάτω των 15 ετών που ήταν μέρος του UPC/FPLC.